Tengri giáo, còn được gọi là
Tengrii giáo,
Tenggeri giáo hay
Tengrian giáo, là một
tôn giáo cổ xưa bắt nguồn từ
Trung Á và vùng
thảo nguyên Á-Âu với trung tâm là
thần bầu trời Tengri. Thuật ngữ này cũng mô tả một số phong trào và giáo lý tôn giáo bản địa của
người Turk -
Mông Cổ hiện đại. Đó là tôn giáo thịnh hành của
các dân tộc Turk,
Mông Cổ (bao gồm cả
Bulgar và
Hung Nô),
người Hung, và có thể cả
người Mãn châu và
người Hungary, và là quốc giáo của một số quốc gia thời trung cổ như
Hãn quốc Đột Quyết (Khaganat Göktürk),
Khaganat Turk Tây,
Khaganat Turk Đông,
Đại Bulgaria Cổ,
Đệ Nhất Đế quốc Bulgaria,
Volga Bulgaria,
Khazar (Tourkia Đông).Trong
Irk Bitig, một bản viết tay thế kỷ 9 về bói toán, Tengri được nhắc đến với tên gọi theo
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ là Türük Tängrisi (Thần của người Thổ Nhĩ Kỳ).
[1] Theo nhiều học giả, ở cấp độ hoàng gia, đặc biệt là vào thế kỷ 12 - 13, Tengri giáo là độc thần, và nhiều người theo chủ nghĩa Tengist đương thời xác định là độc thần (monotheist).Tên gọi Tengri (tiếng Thổ cũ: Täŋri)
[2] có nghĩa là "bầu trời". Trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Mông Cổ cổ đại và hiện đại, có các biến thể là Tengeri, Tangara, Tangri, Tanri, Tangre, Tegri, Tingir, Tenkri, Teri, Ter và Ture.
[3][4] Stefan Georg thì đề xuất rằng Tengri tiếng Turk là bắt nguồn từ một từ mượn từ
ngôn ngữ Enisei cổ *tɨŋgVr-, có nghĩa là "cao".
[5]Tengri giáo vẫn có sự ủng hộ của giới trí thức ở các quốc gia Turk Trung Á như
Kyrgyzstan và
Kazakhstan, và
Liên bang Nga (tại
Tatarstan,
Bashkortostan) kể từ khi Liên Xô tan rã trong những năm 1990. Tengri giáo cũng đang trải qua cuộc hồi sinh có tổ chức ở
Buryatia,
Sakha (Yakutia),
Khakassia,
Tuva và ở các dân tộc Turk khác ở Siberia.